W dniach 12-13 czerwca 2024 roku w Lubelskim Centrum Konferencyjnym odbyła się konferencja „Sieć Uniwersytetów Trójmorza – wyzwania i szanse wobec cyfrowej przyszłości uczelni”. W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele uczelni z krajów Trójmorza, eksperci
w dziedzinie cyfryzacji oraz reprezentanci organizacji międzynarodowych. Celem konferencji było omówienie kluczowych wyzwań i możliwości, jakie niesie cyfryzacja w szkolnictwie wyższym oraz zacieśnienie współpracy między uniwersytetami w regionie.
Pierwszego dnia odbyła się uroczystość przyjęcia nowych członków do Sieci Uniwersytetów Trójmorza: Pazmany Peter Catholic University z Węgier, reprezentowany przez dr. Zsolta Almásiego, Georgian American University z Gruzji, reprezentowany przez prof. Michaela Cowgilla, oraz University of Presov ze Słowacji, którego przedstawicielką była prof. Mária Kardis.
Podczas pierwszego panelu, moderowanego przez prof. Beatę Piskorską, dyskutowano o roli cyfryzacji w nauce. Paneliści – prof. Mária Kardis (University of Presov), prof. Michael Cowgill (Georgian American University) i dr Zsolt Almási (Pázmány Péter Catholic University) – przedstawili różne perspektywy dotyczące wprowadzania nowoczesnych technologii do szkolnictwa wyższego. Omawiano potencjał cyfryzacji w zwiększaniu dostępności edukacji, przyspieszaniu badań i wspieraniu międzynarodowej współpracy. Jednocześnie podkreślono zagrożenia związane z nierównościami technologicznymi i ryzykiem dehumanizacji procesu edukacyjnego.
Drugi panel, moderowany przez prof. Urszulę Soler, skupił się na wyzwaniach związanych z bezpieczeństwem cyfrowym w dobie społeczeństwa 5.0, gdzie technologia staje się integralnym elementem życia codziennego. Prof. Oleksandr Kuchyk (Ivan Franko National University of Lviv), prof. Gediminas Kazėnas (Mykolas Romeris University), Piotr Mieczkowski (Fundacja Digital Poland) oraz prof. Istvan Hoffman (Eötvös Loránd University) podkreślili, jak ważne jest rozwijanie systemów ochrony danych w kontekście coraz większej cyfryzacji uniwersytetów i instytucji publicznych. Omówiono również potrzebę wprowadzenia innowacyjnych regulacji prawnych oraz edukacji społeczeństwa w zakresie cyberbezpieczeństwa.
W trzecim panelu, moderowanym przez prof. Piotra Kulickiego, paneliści – dr Luka Tomazic (Alma Mater Europaea), dr Zsolt Almási oraz prof. Agnieszka Lekka-Kowalik (Katolicki Uniwersytet Lubelski) – dyskutowali o wpływie sztucznej inteligencji (AI) na różne aspekty życia. Przedstawiono zastosowania AI w medycynie, edukacji i gospodarce. Jednocześnie zwrócono uwagę na kwestie etyczne, w tym odpowiedzialność twórców AI za jej konsekwencje społeczne. Prof. Lekka-Kowalik podkreśliła potrzebę krytycznego podejścia do rozwoju AI, które uwzględniałoby dobro człowieka jako nadrzędną wartość.
Czwarty panel, moderowany przez dr. Bartosza Czajkę, był poświęcony praktycznym aspektom cyfryzacji w instytucjach publicznych i edukacyjnych. Wśród panelistów znaleźli się dr Łukasz Lewkowicz (UMCS/Instytut Europy Środkowej), dr Michał Dworski (Instytut Andersa/KUL), Andrzej Kempa (Federacja Polaków w Austrii) oraz dr Marijuš Antonovič (Uniwersytet Wileński). Dyskutowano o udanych projektach wdrożeniowych oraz wyzwaniach, takich jak braki infrastrukturalne i niedostateczna interoperacyjność systemów. Podkreślono znaczenie regionalnej współpracy i wymiany doświadczeń w usprawnianiu procesów cyfrowych.
Piąty panel, moderowany przez dr Alinę Betlej, koncentrował się na wpływie cyfrowych technologii na relacje międzyludzkie i strukturę społeczeństw. Paneliści – dr hab. Małgorzata Ganczar (Katolicki Uniwersytet Lubelski), prof. Piotr Bołtuć (Illinois State University), Kornelia Golombek (Politechnika w Essen) oraz Mateusz Jagieła (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) – analizowali, jak technologia zmienia sposób nawiązywania i utrzymywania relacji w życiu społecznym i zawodowym. Wskazywano na korzyści płynące z globalnych połączeń, ale także na zagrożenie alienacją i utratą umiejętności interpersonalnych.
Drugiego dnia konferencji odbyła się sesja plenarna z udziałem Prezydenta RP, w której podkreślono znaczenie współpracy w ramach inicjatywy Trójmorza. Omówiono możliwości, jakie daje sieć uniwersytetów w kontekście rozwoju edukacji, badań naukowych oraz wspierania lokalnych społeczności w rozwiązywaniu kluczowych wyzwań.
Ostatni panel, moderowany przez dr. Marcina Mazuryka, skupił się na współpracy między uniwersytetami a samorządami terytorialnymi. Paneliści – prof. Beata Piskorska (KUL), prof. Marcin Szewczak (KUL), prof. Iva Lopižić (Chorwacja), prof. Ludvik Toplak (Alma Mater Europaea) i prof. Grigoris Zarotiadis (Uniwersytet Arystotelesa w Salonikach) – omówili, jak nauka i administracja mogą wspólnie wspierać rozwój regionu poprzez innowacyjne projekty badawcze i edukacyjne. Podkreślono znaczenie transferu wiedzy z uczelni do samorządów jako kluczowego elementu zrównoważonego rozwoju.
Konferencja „Sieć Uniwersytetów Trójmorza – wyzwania i szanse wobec cyfrowej przyszłości uczelni” zakończyła się podkreśleniem kluczowych wniosków płynących z dwóch dni intensywnych obrad i dyskusji. Uczestnicy wyrazili przekonanie, że współpraca międzynarodowa w ramach Sieci Uniwersytetów Trójmorza nie tylko sprzyja rozwojowi edukacji, ale również odgrywa istotną rolę w budowaniu zrównoważonej i innowacyjnej przyszłości dla regionu. Wskazano, że cyfryzacja jest jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed współczesnymi uniwersytetami, ale jednocześnie stanowi szansę na zwiększenie dostępności wiedzy, przyspieszenie badań naukowych oraz skuteczniejsze rozwiązywanie problemów społecznych. Szczególnie istotne było zaakcentowanie konieczności odpowiedzialnego podejścia do wdrażania technologii, które powinny uwzględniać zarówno aspekt techniczny, jak i etyczny. Podczas konferencji wskazano, że jednym z kluczowych obszarów działania Sieci Uniwersytetów Trójmorza powinna być integracja środowisk akademickich z samorządami terytorialnymi oraz instytucjami publicznymi. Jednym z najważniejszych wniosków konferencji było także podkreślenie potencjału Sieci Uniwersytetów Trójmorza jako platformy łączącej różnorodne doświadczenia i kultury w duchu wspólnego celu – budowania nowoczesnych, otwartych i innowacyjnych społeczności akademickich. Wspólna inicjatywa uczelni z krajów Trójmorza, zacieśniająca współpracę nie tylko w obszarze edukacji, ale również badań naukowych, może stać się wzorem dla innych regionów Europy.